Mediacja jest sposobem na zrozumienie trudnej dynamiki ludzkich nieporozumień i zaistniałego konfliktu. Ma pomóc w rozeznaniu interesów i poszukiwaniu rozwiązań. Ma także pomóc zaspokoić potrzeby obu stron sporu. W trakcie mediacji celem jest odkrywanie tych potrzeb oraz dążenie do osiągnięcia wielopłaszczyznowego porozumienia. Natomiast nie jest ważna „racja”.
Gdy mówimy o naszym życiu, o doświadczaniu go, głównie opieramy się na interpretacjach tego co się nam wydarza. Oceniamy to co się stało oraz zachowania innych ludzi. Kierujemy się przy tym własnymi wrażeniami i odczuciami. Jednocześnie projektujemy skutki tych zdarzeń, nierzadko zabarwiając je negatywnymi emocjami czy lękami. W ten sposób oddalamy się od faktów, tego co rzeczywiście się wydarzyło a nade wszystko od tego, co się kryje za tymi zdarzeniami i zachowaniem – od ludzkich oczekiwań i potrzeb. Ten dysonans oraz nadawanie indywidualnych znaczeń wyraźnie utrudnia wzajemne porozumienie.
W sytuacjach konfliktowych strony zazwyczaj koncentrują się na udowadnianiu swoich racji. Opierając się na indywidualnych interpretacjach oraz na poszukiwaniu winnych, dążą do subiektywnie pojmowanej „sprawiedliwości” i uznania jednej, słusznej, własnej racji. Zazwyczaj też uwaga w takim sporze skierowana jest na przeszłość, na to co minęło. Rozważamy jakie rozczarowania i spustoszenie w relacjach i funkcjonowaniu to wyrządziło. Tymczasem każdy człowiek ma własne potrzeby (zarówno biologiczne jak i psychiczne oraz duchowe) i to w jaki sposób myślimy, decydujemy, co robimy i w jaki sposób jesteśmy ze światem, służy ich zaspokojeniu.
Mediacja oraz praca Mediatora to przede wszystkim pomoc w odkrywaniu prawdziwych potrzeb stron, zakamuflowanych w ich wypowiedziach. Często, w sytuacji kryzysu relacji czy interesów, wyrażane są one poprzez krytykowanie, osądzanie czy interpretacje. Ocen takich dokonujemy używając własnych, odmiennych systemów wartości i przekonań.
W trakcie mediacji zadaniem Mediatora jest przybliżyć te odmienne stanowiska, ukazać w innym świetle, a może nawet uwspólnić. Mediacja jest procesem komunikacyjnym, w którym określając problematykę i kwestie sporne utrudniające bądź uniemożliwiające bieżące funkcjonowanie, skupiamy się na „tu i teraz”. Przedmiotem szczególnej uwagi jest także to „co i jak będzie”. Mediacja kieruje uczestników sporu ku przyszłości. Celem więc jest dążenie do uzgodnienia pozytywnych, wzajemnie satysfakcjonujących rozwiązań, ułatwiających stronom dalszą współpracę i/ bądź relację.
W osiągnięciu tych celów uczestnicy procesu mediacyjnego mogą liczyć na wsparcie swojego mediatora. Gwarantuje on własną osobą: bezstronność, neutralność, poufność oraz dobrowolność udziału w mediacji. Poprzez budowanie atmosfery bezpieczeństwa i zaufania uczestnicy mediacji otrzymują przestrzeń do swobodnego, szczerego wyrażania swoich przekonań, obaw, odczuć i potrzeb. Mediator czuwa nad całością procesu komunikacji i negocjacji oraz wspiera w kreatywnym poszukiwaniu rozwiązań. W sytuacji osiągniętego porozumienia spisuje ugodę mediacyjną. Umowa taka, po zatwierdzeniu jej przez Sąd, ma moc prawną ugody zawartej przed sądem i kończy postępowanie.
Opr. Beata Godlewska- mediator sądowy